Wie zijn Ben en Glen?

Je moet in Schotland niet ver zoeken om Ben en Glen te vinden, van de machtige Ben Nevis tot het feeërieke Glen Coe. Het zijn twee van de honderden plekjes in Schotland met Ben, Glen of Loch in hun naam.

Maar waar komen die namen precies vandaan? Eenvoudig: ze stammen af uit het Schots-Gaelisch. Daarnaast drukten trouwens ook de Picten, de Schotten, de Vikings en de Angelen hun stempel op de Schotse plaatsnamen. Tijd voor een taalbad!

De Kelten en hun bergen, rivieren en valleien

De Kelten gaven vooral de bergen, rivieren en valleien een naam.
Een hoge berg noemen we Ben, zoals Ben Nevis of Ben Vrackie. En kliffen worden dan weer Craig genoemd. Kleinere heuvels dragen de naam Brae, zoals in Scara Brae op de Orkney-eilanden. Ze vormen samen het dramatische landschap waar Schotland om gekend staat.
Ook de prachtige Schotse valleien krijgen speciale namen. Zo worden uitgestrekte valleien Glen gedoopt, zoals Glen Coe en Glen Shiel, terwijl smalle, diepe valleien als Strath door het leven gaan.
En een van de bekendste Keltische naam-overblijfselen is natuurlijk het nobele Loch. Is er iemand die nog nooit van Loch Ness heeft gehoord?

De invloed van de Picten

Ook de Picten laten een toponymische erfenis na: ze zijn verantwoordelijk voor twee soorten plaatsnamen.
Zo vind je plaatsnamen met Pit, zoals in Pitlochry, een fantastisch plekje in de Cairngorms, en Aber, een riviermonding of een plek waar twee rivieren samenvloeien. Aberdeen is hiervan het bekendste voorbeeld.

De Schotten (die ironisch gezien niet uit Schotland kwamen)

De Schotten gaven dan wel hun naam aan het land maar kwamen eigenlijk uit Noord-Ierland. Zij doopten heel wat plekjes met Aber om tot Inver, en zo kennen we vandaag nog steeds Inverness.
Heel wat Schotse plaatsnamen beginnen trouwens met Kin: Kinlochewe, Kinross, Kintail, en noem maar op. Een Kin is een hoog punt.

De Angelen, die vooral in Engeland furore maakten

De Angelen leefden slechts voor een klein deel in Schotland. Je vond hen vooral in het zuidoosten van Schotland en het noorden van Engeland. Toch lieten ze een enorme erfenis achter.
Zij zijn namelijk verantwoordelijk voor de naam Edinburgh. Burgh staat voor fort of nederzetting. Edinburgh was dus (koning) Edwins fort.

De machtige Vikings

Als afsluiter mogen we natuurlijk de Vikings niet vergeten, want ook zij lieten hun sporen na in de geografie van Schotland. Zo heet het noordelijkste deel van het land Sutherland, van het Oudnoordse suðr ‘zuider’ + land ‘land’.
En jawel, voor de Vikingen lag dit prachtige stukje land natuurlijk down under.